Муркашри вӑтам шкулта 10-мӗш класра вӗренекен Алена Кроликова 30 пин тенкӗ премие тивӗҫнӗ. Укҫана РФ Вӗренӳ министерствин кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнчи хушӑвӗпе килӗшӳллӗн уйӑрнӑ.
«О присуждении в 2016 году премий для поддержки талантливой молодежи» (чӑв. Пултаруллӑ ҫамрӑксене преми пама 2016 ҫулта ҫирӗплетесси ҫинчен) хушури хушаматсен йышне лекме Аленӑна Чӑваш Енри ҫамрӑк армеецсен IV спартакиадинче уйрӑм зачетра ҫӗнтерни пулӑшнӑ. Кунта хӗрачана пурнӑҫ хӑрушсӑрлӑхӗн правилисене вӗрентекен Владимир Львов преподаватель тӳпине те палӑртмалла. Алена — «Родина» (чӑв. Тӑван ҫӗршыв) юхӑм пайташӗ те.
Чӑваш Енрен премие 8 ача тивӗҫнӗ: Шупашкартан — тӑваттӑн, Шупашкар, Шупашкар, Патӑрьел, Вӑрмар районӗсенчен — пӗрер.
Ӗнер, раштавӑн 10-мӗшӗнче Патӑрьел ҫӗрӗ ҫинче Мускаври полковник пулнӑ. Ҫав ҫын — Вячеслав Ильин, «Сыны Отечества» (чӑв. Тӑван ҫӗршывӑн ывӑлӗсем) офицерсен общество организацийӗн Мускаври правленийӗн ертӳҫин ҫумӗ. Вячеслав Ильин Патӑрьел ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ, халӗ вӑл — саппасри полковник. Тӑван тӑрӑхӗнче пулнӑ май унпа район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Рудольф Селиванов курнӑҫнӑ.
Пакунлипе райадминистраци пуҫлӑхӗ ҫамрӑксем пирки калаҫнӑ. Тата тӗрӗсрех каласан, вӗсене патриот воспитанийӗ парас тесен мӗн тумалли ҫинчен. Сӑмах май, енсем район территорийӗнчи яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫпа маларах асӑннӑ общество организацийӗ епле майпа ҫыхӑну тытмаллине сӳтсе явнӑ май хӑш-пӗр плана халех палӑртса хунӑ.
Чӑваш Енре сыснасен Африка мурӗ сарӑласран карантин йышӑннӑ. Кун пирки республикӑн Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер 490-мӗш номерлӗ хушу кӑларнӑ.
Эпизоотилле хӑрушлӑх пысӑк пулнӑран Улатӑр районӗнчи Березовая Поляна тата Сӑрҫи Майданӗ, Пӑрачкав районӗнчи Любимовка, Сыреҫ ялӗсене пӗрремӗш зонӑна кӗртнӗ. Хӑрушлӑхлӑ вырӑнсенчи Улатӑр тата Пӑрачкав районӗсенчи маларах асӑннӑ территорисемсӗр пуҫне ыттисем, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Комсомольски, Шӑмӑршӑ районӗ, Ҫӗмӗрле районӗ, Улатӑр, Пӑрачкав хулисем эпизоотилле иккӗмӗш зонӑра шутланаҫҫӗ. Эпизоотилле зонӑри сыснасене пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна турттарса кайма та, пусма та юрамасть. Хӑрушлӑхлӑ пӗрремӗш зонӑра сысна ашне те сутма чарнӑ.
ЧР Правительстви мура пӗтерес тӗлӗшпе 687 пин тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ.
Чӑваш Енӗн Патшалӑхӑн пуҫлӑхӗ пулнӑ Сергей Викторова условлӑ майпа айӑпланӑ. Шупашкарти Ленин район сучӗ ӑна 600 пин тенкӗ штраф хурса панӑ тата 2,5 ҫуллӑха условлӑ майпа ирӗкрен хӑтармалла йышӑннӑ. Унсӑр пуҫне Сергей Викторовӑн влаҫ органӗсенче 2,5 ҫул ӗҫлеме юрамӗ. Пӗрремӗш инстанцири суд йышӑнӑвӗ хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗреймен-ха. РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Сергей Викторов хӑй айӑпне йышӑннӑ.
Аса илтеретпӗр, пуҫлӑх пулнӑ вӑхӑтра ҫав ҫын 2015 ҫулхи ҫурла тата раштав уйӑхӗсенче вӑл Шупашкарта тата Мускавра коммерци организацийӗсен икӗ ертӳҫинчен тӑватӑ хутчен сӗтев илнӗ тесе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑччӗ. Компьютер программипе тивӗҫтерекенскерсенчен тӳре-шара кӗсйине 244 пин тенкӗ кӗнӗ. Укҫана вӗсем хӑйсен продукцине вырнаҫтарма тӳре-шара пулӑштӑр тесе тыттарнӑ. Ҫавна май хайхи фирмӑсемпе 3 миллион та 500 пин ытла тенкӗлӗх 70 контракт алӑ пуснӑ.
Вӑл Тӑван ҫӗршывӑн Асла вӑрҫинче ҫапӑҫнӑ. Паттӑр салтак вӑрҫӑ хирӗнчех выртса юлнӑ.
Патӑрьел районӗнче ҫуралнӑ Константин Савельев Ржев хули ҫывӑхӗнче 1942 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 4-мӗшӗнче паттӑрла пуҫ хунӑ. Унӑн виллин юлашкине Мускаври шырав ушкӑнӗ кӑҫал ҫулла тупнӑ.
Паттӑра мӗнле палланӑ-ха? Вӑл нимӗҫ гильзинчен хӑй тунӑ медальонра хӑйӗн пирки ҫырса хӑварнӑ: ятне-шывне тата ӑҫта ҫарта тӑнине.
Паттӑрӑн арӑмӗ те пулнӑ. Анчах вӗсен ача ҫуралман. Вӗсем Петр ятлӑ ачана усрава илнӗ.
Константин Савельевӑн юлашкисене тӑван тӑрӑхне илсе килнӗ, унта пытарнӑ. Ял халӑхӗ пухӑннӑ. Вӗсем Константинӑн пиччӗшӗ те вӑрҫӑра вилнине аса илнӗ.
Ӗнер Патӑрьел районӗнчи Кивӗ Ахпӳртре Марина Карягина вулавӗсем иртнӗ. Паллӑ тележурналистӑн, сӑвӑҫӑн, драматургӑн кун пек мероприятийӗ кӑҫалхипе саккӑрмӗш хут иртнӗ. «Эпир те, шупашкарсем, айккинче юлмастпӑр, ҫулсерен ҫыравҫӑсемпе, артистсемпе, ӑсчахсемпе ачасене хавхалантарма,ҫӗнтерӳҫӗсене парне пама тухса каятпӑр — ача чухне курни-туйни ӗмӗрлӗх вӗт вӑл!» — тет пур енлӗн ӑста автор. Унтан вӑл вулава ирттерме вӗрентекенсем пысӑк тӳпе хывнине палӑртать.
Ӑмӑртӑва Патӑрьел районӗнчи шкулсенчи 40 ытла ача пуҫтарӑннӑ. Вӗсене ҫулне кура 3–4-мӗш классене, 5–7-мӗшсене, 8–9-мӗшсене уйӑрнӑ. Вулава пухӑннисем сӑвӑ кӑна мар, калав, «Кӗмӗл тумлӑ ҫар» сӑвӑлла трагеди сыпӑкӗсене те вуланӑ. «Пӗри «Ҫуралнӑ кун» калава пӗтӗмпех пӑхмасӑр каласа парса тӗлӗнтерсе пӑрахрӗ! Тата тепри чӑваш алфавитӗнчи мӗнпур саспаллирен пуҫланакан сӑмахсенчен тӑракан юмах-тӗрленчӗксен кӗнекинчи М саспаллирен кӑна пуҫланакан сӑмахсенчен тӑракан калавпа шалт тӗлӗнтерчӗ!» — каласа кӑтартрӗ вулав пирки Марина Карягина. Сӑмах май, юрра хывнӑ унӑн юррисем те янӑранӑ.
Доброволецсен пӗтӗм тӗнчери кунӗнче, раштавӑн 5-мӗшӗнче, Э.Э. Феизов ячӗллӗ Шӑнкӑртамри шкулта «Лучший волонтерский отряд – 2016» (чӑв. Нимелле ӗҫлекен чи лайӑх отряд — 2016) «Мирлӗ пӗлӗт айӗнче!» девизпа районти конкурс иртнӗ. Ӑна «Хӑв хыҫҫӑн йӗр хӑвар…» конкурсла шоу евӗр хатӗрленӗ.
Конкурса районти вӗренӳ учрежденийӗсенчи чи хастар 10 нимеҫӗ (волонтер) отрячӗ хутшӑннӑ. Вӗсен пайташӗсем — 14 ҫултан пуҫласа 18 ҫулчченхи ҫамрӑксем. Ҫавсем кӑҫал «Волонтеры Победы» (чӑв. Ҫӗнтерӳ нимеҫисем) Пӗтӗм Раҫҫейри общество юхӑмӗн мероприятийӗсене питӗ хастар хутшӑннӑ.
Районти конкурсра малти вырӑна Хирти Пикшикри ушкӑн тухнӑ, Ҫӗньялти тата Шӑнкӑртамри 1-мӗш шкулти нимеҫӗсем, виҫҫӗмӗшне Тутар Сӑкӑтрисем ҫӗннӗ.
Чӑваш Енри вӑрмансенче Африка мурӗнчен вилнӗ хир сыснисен виллисене тупнине пула ҫак чӗрчунсене сунарҫӑсен те тытма юрамӗ.
Ку чару Улатӑрпа Пӑрачкав районӗсене пырса тивет. Хушӑва Чӑваш Енӗн праивтельстви шайӗнчех хатӗрленӗ. Ӗҫлӗ хута ЧР Министрсен Кабинечӗн Пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Владимир Аврелькин ӗнер алӑ пуснӑ.
Аса илтеретпӗр, пилӗк чӗрчуна «Сӑрҫи» заповедникре асӑрханӑ. Хир сыснисен виллисене ҫунтарса янӑ, виҫӗ метр тарӑнӑшне пытарнӑ.
Инфекци радиусне палӑртнӑ хыҫҫӑн пӗрремӗш зонӑна Улатӑр районӗнчи Березовая Поляна тата Сӑрҫи Майданӗ, Пӑрачкав районӗнчи Любимовка, Сыреҫ ялӗсем кӗнӗ. Иккӗмӗш зонӑра — Улатӑр, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Комсомольски, Пӑрачкав, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле районӗсем, Улатӑр тата Ҫӗмӗрле хулисем.
Чӑваш Енре ҫитес ҫулталӑкӑн утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ пулӑшу хакӗ вӑтамран 4,4 процент хӑпарӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хаксем пирки хушӑва ӗнер алӑ пуснӑ. Маларах эпир ҫитес ҫул пирӗн республикӑра хак 3,9 процент хӑпарма пултарассине пӗлтернӗччӗ-ха.
Кӗсьене пуринчен ытла Шупашкарта ҫӳхетме тивӗ: унта хак хальхинчен чӗрӗк пай таран хӑпарма пултарать. Ҫакӑ ӑшӑ энергийӗпе хутнин хакӗ 24,8-шар процент хакланнипе ҫыхӑннӑ. Канашра хак 10%, Ҫӗнӗ Шупашкарта 12%, Ҫӗмӗрлере 7% ӳсмелле. Яллӑ районсенче хак хӑпараслӑх 4,4 процентран иртмелле мар. Ҫапах та хӑш-пӗр ял тӑрӑхӗсенче ку цифрӑран пысӑкрах пулӗ: Элӗкре — 5,7%, Патӑрьелте — 6%, Вӑрнарта — 4,7%, Йӗпреҫре —12%, Комсомольскинче — 4,9%, Красноармейскинче — 12%, Хӗрлӗ Чутайӗнче — 5,7%, Тӑвайӗнче — 8%, Ҫӗрпӳре — 10%, Етӗрнере — 12%, Куславккара — 12%, Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тутаркассинче — 12%, Вӑрман-Ҫӗктерте — 10%, Ишлейре — 7,5%, Кӳкеҫре — 7%, Ҫӗньялта — 10%.
Нумаях пулмасть Мускавра «Семья года – 2016» (чӑв. Ҫемье ҫулталӑкӗ — 2016) Пӗтӗм Раҫҫейри конкурса пӗтӗмлетнӗ. РФ Ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министерствипе Йывӑр лару-тӑрури ачасене пулӑшакан фонд йӗркеленӗ ӑмӑртӑва ҫӗршывӑн 79 регионӗнчи 294 ҫемье хутшӑннӑ. Асӑннӑ йышран 79-шне ҫулталӑк ҫемйи ят панӑ.
Чӑваш Ене ҫӗршыври конкурсра Шупашкарти Надеждинсем хӳтӗленӗ. Тӑватӑ ачаллӑ ҫемье пиллӗкмӗшне усрама илнӗ. Вӑл «Созвездие» ача пахчине инклюзивлӑ ушкӑна ҫӳрет. Надежлинсене конкурс йӗркелӳҫисе «Семья – хранитель традиций» (чӑв. Ҫемье — йӑла-йӗркене упраканӗ) номинацире чысланӑ.
Маларах «Ҫулталӑкри ҫемье» республика конкурсне пӗтӗмлетнӗччӗ. Унта Патӑрьел районӗнчи Чӑваш Ишекӗнче пурӑнакан Уткинсене ҫитекен пулман.
-9.7 °C